Elektrificatie logistiek is ondanks netschaarste toch te versnellen

In afwachting van dikkere kabels presenteert de provincie Noord-Brabant nu slimme oplossingen in zeven showcases.  

Het was een fikse streep door de rekening. De landelijke netbeheerder TenneT kondigde in juli vorig jaar een tijdelijke stop aan op het aansluiten van nieuwe bedrijven in Brabant en Limburg, als gevolg van de netschaarste. Die geldt zowel voor de afname als opwek van elektriciteit. Bestaande bedrijven die een zwaardere aansluiting voor hun laadinfrastructuur willen, vissen tijdelijk ook achter het net.

Liefst vandaag beginnen

Van Acht Koel- & Vriesopslag in Sint-Oedenrode en Veghel is een van de ondernemingen die werd getroffen door de maatregel. Het is volop bezig met de elektrificatie van het wagenpark. Eerder installeerde het op diverse locaties al duizenden zonnepanelen. Het liefst zou Van Acht vandaag nog beginnen om batterijen voor de laadinfrastructuur te plaatsen.

“Als we elektrische vrachtwagens willen opladen en ook als de zon niet schijnt, moeten we meer energie van het net kunnen afnemen. Nu hebben we nog maar een heel beperkte capaciteit”, duidt Paul van Acht, die inmiddels de vierde generatie vertegenwoordigd van dit familiebedrijf. “Bij de netbeheerder staan we nu op de wachtlijst.” Die hanteert hierbij het first come, first serve-beginsel.

Paul van Acht, vertegenwoordiger Van Acht Koel- & Vriesopslag

Oplossing

Op zoek naar een oplossing, bracht Jos van Asten van het Platform Ondernemend Meierijstad het bedrijf in contact met de provincie en de regionale netbeheerder, Enexis. Samen vonden die twee bij ‘Van Acht’ een match voor een van de zeven showcases; pilots die logistieke ondernemers laten zien wat er in deze periode van netcongestie nog wél mogelijk is. En dat ís nogal wat.

In de specifieke showcase ‘Van Acht’ is sprake van een drietrapsraket. De eerste is het inzetten van zelf opgewekte energie en batterijopslag, om de laadinfrastructuur operationeel te krijgen. “Maar dit deel is eigenlijk al ingezet, want Van Acht gaat dat gewoon doen”, weet ook Christian Pasman. Hij is vanuit projectmanagementbureau APPM in opdracht van de provincie en Enexis projectleider bij deze en twee andere showcases.

Christian Pasman, projectleider showcase ‘Van Acht’

Alternatieve contractvormen en tijdsloten

De tweede optie is het aanbieden van alternatieve contractvormen. In dit geval is dat een tijdsgebonden contract voor logistiek laden. Pasman: “We bekijken nu samen met Enexis wat het daadwerkelijke verbruik van Van Acht op het net is. En of er bepaalde momenten zijn dat het, in overleg met andere bedrijven, meer zou mogen afnemen dan oorspronkelijk gecontracteerd.”

Er wordt gewerkt aan een netcode die flexibele en tijdsgebonden contracten mogelijk maakt, weet Robert Aerts, strategisch adviseur energietransitie bij Enexis. “In de pijplijn zit ook regelgeving voor energieopslagsystemen – met een eigen tarief en voorwaarden – en voor het lokaal delen van één aansluiting voor zonne- en windenergie, opslag en verbruik.”

Robert Aerts, strategisch adviseur energietransitie bij Enexis

Makkelijk afschalen

Met de netbeheerder valt straks ook te praten over tijdsgebonden contracten – tijdsloten met verschillende vermogens. Aerts: “Als er minder ruimte op het elektriciteitsnet is, geef jij jouw ruimte tegen een vergoeding aan een ander bedrijf.”

Dit afschalen is volgens Paul van Acht heel makkelijk te realiseren als zijn onderneming de laadinfrastructuur voor elektrische vrachtwagens kan gebruiken met batterijen. “Die zijn eenvoudig terug te schakelen in vermogen als andere bedrijven meer elektriciteit nodig hebben.”

Energyhubs

“Elke klant heeft bij Enexis een aansluit- en transportovereenkomst (ATO)”, schetst Robert Aerts. “Als je met meerdere partijen een groeps-ATO kunt nemen, heb je niet altijd de volledige capaciteit nodig die gecontracteerd is.” Zo ontstaat er meer onderlinge regelruimte voor deze ondernemingen.

De derde mogelijkheid, die van groepsaansluitingen via energyhubs (veelal op industrieterreinen), is in onderzoek. In het geval van ‘Van Acht’ denkt Christian Pasman aan de Charging Energy Hub. Dit is een initiatief vanuit Brainport Development.

“We bespreken samen met Charging Energy Hub de mogelijkheden om daarop aan te sluiten. Hoe groter je uitzoomt, hoe meer capaciteit er vrijkomt. Dan heb je nog veel meer speelruimte met elektriciteit die je efficiënter kunt inzetten.” (Zie ook het landelijk actieplan.)

Trein aan het rollen brengen

De provincie werkt aan dit soort slimme oplossingen om op het gebied van laadinfrastructuur met netschaarste om te kunnen gaan. In de wetenschap dat Enexis nog jaren werk heeft aan de uitbreiding van de netcapaciteit.

Voor Robert Aerts van Enexis is de provincie een logische partner om mee samen te werken. Niet alleen is Noord-Brabant voor enkele grote ruimtelijke plannen het bevoegd gezag, ze staat ook aan de lat als het gaat om een goed vestigingsklimaat op bedrijventerreinen.

Ook daarop is de provincie er veel aan gelegen om de energietransitie tot een succes te maken. Met het project Grote Oogst zet ze momenteel in op een versnelde verduurzaming van dertien Brabantse bedrijventerreinen. En door middel van financiering brengt de provincie met showcases zoals ‘Van Acht’ de trein aan het rollen; versnelt zij de transitie naar duurzame opwek en vervoer.

Verduurzaming logistiek explodeert

Maar het is óók bittere noodzaak, vindt Pasman van APPM. “De verwachting is dat de verduurzaming van logistiek de komende tijd ongekend toeneemt. Al die vrachtwagens en bestelauto’s vragen om laadinfrastructuur. En dat gaat niet over de standaard en publieke laadpalen, maar om echt grotere vermogens.”

“Ons helpt het om voor dit soort complexe vraagstukken slimme oplossingen te vinden”, verklaart Aerts de deelname van Enexis. “Het roept namelijk ook vragen op. Waar loopt een bedrijf tegenaan? Het leert ons hoe we nu toch aan het verzoek van een klant tegemoet kunnen komen, terwijl we zo min mogelijk capaciteit uit het net halen.”

‘Vooroplopen’

En wat levert het Van Acht op? “Het doorontwikkelen van onze duurzaamheid”, zegt Paul van Acht resoluut. “Als familiebedrijf kijk je meer naar de lange termijn. Dan zie je dat duurzaamheid de weg is waar je naartoe moet. En daarop willen we graag vooroplopen.”

“Enerzijds kunnen wij als voorbeeld dienen voor andere ondernemers, om te laten zien dát het kan en hóé het kan. Anderzijds denk ik dat het voor Enexis eveneens een goed leerproces is om zich die nieuwe contractvormen eigen te maken. En om haar klanten te laten zien dat het bij ons al lukt.”